Ο ρόλος του εκπαιδευτικού κατά τον Freire

Ο Freire υποστηρίζει ότι ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι βασικός στο να κρατάει μια ισορροπία μεταξύ της ενεργητικής του παρουσίας του και της συμμετοχής των παιδιών. Με λίγα λόγια, παρά τον περιορισμό του εκπαιδευτικού στο ρόλο του συντονιστή, η τελική ευθύνη της διαδικασίας ανήκει στον εκπαιδευτικό, καθώς, ενώ παραχωρεί την πρωτοβουλία στα παιδιά, την ίδια στιγμή καλείται πολλές φορές να «κατευθύνει» την εκπαιδευτική διαδικασία.

Ο Freire γράφει ότι «οι μαθητές, καθώς έρχονται όλο και περισσότερο αντιμέτωποι με προβλήματα αναφερόμενα στις σχέσεις τους μέσα στον κόσμο, και με τον κόσμο, αισθάνονται όλο και περισσότερο την πρόκληση και το χρέος να δώσουν λύσεις σε αυτά τα προβλήματα. Επειδή αντιλαμβάνονται ότι η πρόκληση συσχετίζεται με άλλα προβλήματα μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο, κι όχι ότι αποτελεί ένα θεωρητικό θέμα, η κατανόηση που προκύπτει τείνει να είναι όλο και περισσότερο κριτική και επομένως όλο και λιγότερο αλλοτριωμένη. Η απάντησή τους στην πρόκληση γεννάει νέες προκλήσεις που ακολουθούνται από νέα βαθύτερη κατανόηση. Έτσι βαθμιαία οι μαθητές φτάνουν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους ως συνυπεύθυνο».

Σύμφωνα με τον Freire, τα διάφορα θέματα της εκπαίδευσης δεν είναι «πράγματα» κάπου έξω και ξεχωριστά από τους ανθρώπους αλλά υπάρχουν μέσα στις σχέσεις των ανθρώπων στον κόσμο, δηλαδή  μέσα στις εμπειρίες τους. Αναφέρει  χαρακτηριστικά πως το ενδιαφέρον των χωρικών της Χιλής «άναβε» όταν η συζήτηση αναφερόταν άμεσα στις ανάγκες τους.

Θεωρεί πως η προβληματίζουσα εκπαίδευση (αυτή δηλαδή που έχει τα χαρακτηριστικά της προοδευτικής εκπαίδευσης) είναι αυτή που παρουσιάζει μια κατάσταση ως πρόβλημα, συνεπάγεται λοιπόν μια κίνηση για αλλαγή και μάλιστα στο κοινωνικό πεδίο μετασχηματίζοντας τους ανθρώπους από «όντα για τους άλλους» (υπόδουλους δηλαδή σε καταπιεστικά και εκμεταλλευτικά καθεστώτα) σε «όντα για τον εαυτό τους» (αυτεξούσιους δηλαδή ανθρώπους που παλεύουν για την απελευθέρωσή τους).

Ποιος είναι ο Πάουλο Φρέιρε

Γεννήθηκε τον Σεπτέμβρη του 1921 στο Ρεσίφε της Βραζιλίας. Η παιδική του ηλικία και η κοινωνική του ζωή περιστρέφονται γύρω απ’ το παιχνίδι και κυρίως το ποδόσφαιρο. Σε αυτή την ηλικία έπαιζε με τα υπόλοιπα φτωχά παιδιά της γειτονιάς του και όταν ενηλικιώθηκε, αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του στη βελτίωση των συνθηκών της ζωής των φτωχών. Το 1943 ο Freire γράφτηκε στη Νομική Σχολή στο Πανεπιστήμιο του Recife. Σπούδασε επίσης φιλοσοφία. Αργότερα εργάστηκε ως καθηγητής σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το 1944 παντρεύτηκε την Elza Maia Costa De Oliveira κι έκαναν πέντε παιδιά. Το 1961 διορίστηκε διευθυντής του τμήματος Πολιτισμικής Επέκτασης του Πανεπιστημίου του Recife. Το 1967 δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο στη Βραζιλία με τίτλο «Educacao como Practics de Liberdade». Το πιο διάσημο βιβλίο του είναι η «Παιδαγωγική των Καταπιεσμένων». Η «Παιδαγωγική των Καταπιεσμένων» δημοσιεύτηκε στην αγγλική το 1970 και στα ισπανικά. Το 1986 η σύζυγός του Elza πέθανε και ο Freire έπεσε σε βαρύ πένθος για πολύ καιρό. Αργότερα παντρεύτηκε την Maria Araujo. Ο Paulo Freire ήταν μέχρι πρόσφατα μέλος του Κέντρου για τη μελέτη της ανάπτυξης και της κοινωνικής αλλαγής και έκτακτος καθηγητής του Κέντρου Μελετών για την εκπαίδευση και την ανάπτυξη του πανεπιστημίου του Χαρβαρντ. Στη Χιλή είχε τη θέση του Συμβούλου στο Ινστιτούτο Ερευνών και Εκπαίδευσης για την αγροτική μεταρρύθμιση της UNESCO. Προηγουμένως ήταν γενικός γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας και γενικός συντονιστής του Εθνικού Προγράμματος ενάντια στον αναλφαβητισμό των ενηλίκων στη Βραζιλία